Voeding bij diabetes

Bij iemand met diabetes kan het lichaam de suiker in het bloed niet in evenwicht houden. Het lichaam maakt te weinig insuline aan of het reageert niet goed meer op insuline. Dit is het hormoon dat invloed uitoefent op de bloedsuikerspiegel. Diabetes wordt ook wel suikerziekte genoemd. Bij diabetes is de voeding erg van belang. Voeding heeft invloed op je bloedsuikerspiegel, wat bij diabetes patiënten ontregelt is. In dit artikel lees je onder andere wat diabetes is, welke soorten diabetes er zijn, waardoor het kan ontstaan, de symptomen en als laatste de invloed van voeding.

Wat is diabetes?

Mensen met diabetes hebben last van een te hoge bloedglucosewaarde. Dit betekent te veel glucose in het bloed. Dit komt doordat er te weinig insuline wordt aangemaakt of door een afweerreactie van het menselijk lichaam.
Een te hoge bloedsuiker heeft vergroot de kans op hart-en-vaatziekten, nierziekte en slechtziendheid. Dit zijn ook gelijk duidelijke redenen waarom het belangrijk is om de bloedglucosewaarde in evenwicht te houden. Dit kan gedaan worden door middel van verschillende medicatie.

Diabetes heeft verschillende soorten namen. De officiële benaming is Diabetes Mellitus. Maak er wordt vaker gesproken van suikerziekte. Maar het betekent niet dat iemand met suiker ziekte geen suiker mag eten. Daarnaast wordt het ook wel ouderdomssuiker genoemd. Deze naam is vroeger ontstaan, toen suikerziekte voornamelijk voorkwam bij oudere mensen. Echter, komt diabetes steeds vaker op jongere leeftijd voor. Deze term is dus eigenlijk ouderwets en klopt niet meer.

Soorten diabetes

Er bestaan twee soorten diabetes namelijk diabetes type 1 en diabetes type 2. De meest voorkomende is diabetes type 2. Hierbij heb je te weinig insuline in je lichaam en ook reageert je lichaam hier nog meer voldoende op. Insuline is van belang om glucose in de cellen toe te laten. Bij mensen met diabetes mag de glucose de cel niet in, waardoor het in het bloed blijft. Hierdoor stijgt de bloedsuikerspiegel.
Bij mensen met diabetes type 1 vernietigt het lichaam de cellen die insuline aanmaken. Deze mensen moeten iedere dag insuline spuiten of een pompje dragen. Bij mensen met diabetes type 1 is het belangrijk dat ze precies berekenen hoeveel insuline er nodig is voor het verwerken van hun voeding.

In dit artikel zal ik verder voornamelijk in gaan op diabetes type 2, omdat dit vele malen vaker voorkomt dan diabetes type 1.

Bloedsuikergehalte

De hoeveelheid glucose in het bloed wordt beschreven aan de hand van millimol per liter (mmol/l). Bij iemand met diabetes wordt de bloedsuikerspiegel bepaald aan de hand van een laboratorium test.
Normaal waarde: Gezond persoon
Nuchter: < 6,1 mmol/l
2 uur na de maaltijd: < 7,8 mmol/l

Voorfase diabetes
Nuchter: tussen 6,1 – 6,9 mmol/l
2 uur na de maaltijd: tussen 7,8 – 11,0 mmol/l

Verhoogde waarde: Diabetes patiënt
Nuchter: > 6,9 mmol/l
2 uur na de maaltijd: > 11 mmol/l

Gezondheidseffecten

Soms wordt diabetes niet opgemerkt, omdat de klachten dan nog niet in extreme vormen voor komen. Het kan dus voorkomen dat de ziekte pas jaren laten ontdekt wordt.

Een verhoogde bloedsuikerspiegel geeft direct verschillende klachten. De symptomen die vaak voorkomen zijn vermoeidheid, veel moeten plassen, jeuk, honger hebben, gewichtsverlies en uitdrogingsverschijnselen door het vele plassen. De klachten worden verminderd of verwijderen zelfs wanneer de diabetes goed behandeld wordt.

Wanneer de bloedsuikerspiegel voor een langere tijd verhoogd is beschadigen de bloedvaten. Hierdoor hebben mensen met diabetes, zoals ik eerder al beschreef, eerder kans op het ontwikkelen van hart-en-vaatziekten. Er zijn nog drie andere complicaties bij diabetes die het meeste voorkomen bij mensen met diabetes dit zijn nierziekten, slechtziendheid en een diabetische voet.

Risicofactoren / Oorzaken diabetes

Er zijn verschillende factoren die het risico op diabetes type 2 vergroten:

Overgewicht: Wanneer het gewicht zich vooral bevind rond de buik, dus met name buikvet, vergroot dit de kans op diabetes type 2. De lichaamscellen worden door het overtollige gewicht minder gevoelig voor insuline;
Weinig beweging;
Familiair: Diabetes komt voor binnen de familie dan kan de aanleg meespelen in het ontwikkelen van diabetes type 2;
Zwangerschapsdiabetes: Je moeder had zwangerschapsdiabetes of tijdens je eigen zwangerschap had je last van zwangerschapsdiabetes;
Etniciteit: De etniciteit schijnt uit onderzoek invloed te hebben op het ontwikkelen van diabetes type 2. Zo komt diabetes type 2 vaker voor bij Turken, Marokkanen en Hindoestanen;
Roken: Je lichaam wordt minder gevoelig voor insuline wanneer je rookt;
Hoge bloeddruk;
Vetstofwisselingstoornissen.

Diabetes voeding

Voeding heeft invloed op het ontwikkelen van diabetes. Er zijn een aantal producten die het risico op diabetes type 2 vergroten, maar er zijn ook een aantal producten die, juist goed zijn om te eten om zo, het risico op diabetes type 2 te verkleinen.

De producten die je beter kunt vermijden, omdat ze sowieso voor iedereen niet goed zijn om te veel te eten. Maar ook omdat het de kans op diabetes type 2 vergroot. Daarnaast is het des te meer van belang wanneer je al één van de hierboven benoemde risicofactoren hebt.

Producten die de kans op diabetes type 2 verhogen:

Suikerhoudende frisdranken en sappen;
Rood vlees: 100 g onbewerkt rood vlees per dag;
Bewerkt vlees: 50 g bewerkt vlees per dag.

Daarnaast zijn er ook, zoals ik eerder al even benoemde, producten die de kans op diabetes type 2 verlagen. Dit zijn producten die sowieso goed voor het lichaam zijn om binnen te krijgen.

Producten die de kans op diabetes type 2 verlagen:

Yoghurt;
Groene bladgroenten;
Koffie;
Fruit;
Volkoren graanproducten.

Diabetes dieet

Er zijn verschillende voedingspatronen die een positieve invloed hebben op de glucosewaarden en voor bescherming tegen hart-en-vaatziekten. De voedingspatronen die een positieve invloed hebben zijn laag-koolhydraat voeding en het mediterrane voedingspatroon. Ieder persoon is verschillend, waardoor er niet één ideale verhouding bestaat tussen de hoeveelheid koolhydraten, vetten en eiwitten die voor alle mensen met diabetes geldt. Voor specifieke persoonlijke adviezen kan je het beste een diëtist raadplegen. Een diëtist houdt rekening met de wensen en behoeften van ieder individu. Hierop worden de adviezen afgestemd. Zo wordt er rekening gehouden met jouw cultuur, religie, budget en kennis.

Om diabetes goed te kunnen behandelen wordt er (bijna) altijd gebruik gemaakt van medicatie. De meest voorkomende medicatie die gegeven worden zijn insuline en metformine. De medicatie wordt voorgeschreven door de artsen. Artsen stemmen de medicatie af op de individuele behoeften.

Het voedingspatroon is van belang. Zorg voor gezonde voeding volgens de schijf van vijf. Hierin moet voornamelijk voldoende groenten niet vergeten worden, want het merendeel van de bevolking haalt de aanbeveling niet van 200 gram per dag. Groenten geeft geen grote sprongen in de bloedsuikerspiegel, waardoor dit goed is om voldoende te eten. Daarnaast is het ook gewoon gezond voor je.
Daarnaast moet er natuurlijk ook voldoende fruit gegeten worden en alle andere producten uit de schijf van vijf.

Een ander belang punt is het behouden van een gezond gewicht. Dit is voor iedereen van belang, maar aangezien overgewicht de kans op diabetes vergroot of diabetes verergerd is het zeker voor mensen met diabetes van belang om een gezond gewicht te behouden. Wanneer iemand met diabetes een gezond gewicht bereikt kunnen de complicaties afnemen. Soms kan zelfs de medicatie niet meer nodig zijn, omdat het lichaam weer gevoeliger wordt voor insuline. Simpel gezegd kan te veel vet rond de buik insuline blokkeren, waardoor je de glucose niet meer op kunt nemen en de bloedsuikerspiegel stijgt.

Van belang is dat mensen met diabetes hun bloedsuiker onder controle houden en goed zorgen voor de hart-en-bloedvaten, zodat hiermee de kans op complicaties verminderd kan worden. Daarbij is het belangrijk om, zoals ik eerder al benoemde, suikerhoudende dranken te beperken. Wanneer de verdeling van koolhydraten en vezels onder controle is zal dit bijdragen aan een goede bloedsuikerwaarden. Iedereen heeft koolhydraten nodig, dus ook diabetes patiënten. Alleen moeten mensen met diabetes bewust omgaan met de hoeveelheid koolhydraten die ze binnen krijgen.
Om je bloedsuiker onder controle te kunnen houden heb ik een aantal tips:

Verdeel de koolhydraten goed over de gehele dag. Dit kan bijvoorbeeld door regelmatig te eten zo’n 7 keer per dag (ontbijt, lunch, avondmaaltijd en tussendoor);
Eet voldoende vezels. Vezels zorgen ervoor dat de bloedsuiker niet ineens heel erg stijgt. Vezels zitten voornamelijk in peulvruchten, fruit, noten, volkoren pasta, volkoren brood en zilvervliesrijst;
Beperk producten met toegevoegde suikers. Ze zorgen voor een schommeling in de bloedsuikerspiegel. Drink voornamelijk water en thee in plaats van suikerhoudende dranken;

Daarnaast benoemde ik ook dat het belangrijk is om goed te zorgen voor hart-en-bloedvaten. Dit kun je doen door volgens de schijf van vijf te eten. In de schijf van vijf worden producten benoemd die goed zijn voor de hart-en-bloedvaten. Producten waarop ik doel zijn voornamelijk vis, plantaardige vetten, volkoren producten, groenten, fruit, peulvruchten en noten. Daarnaast is het belangrijk om niet te veel zout te nuttigen. Bijna de gehele bevolking van Nederland eet te veel zout per dag. Per dag mag er een zoutinname genuttigd worden van 6 gram.

Voldoende beweging is ook zeker een belangrijk aandachtspunt om zo een gezond gewicht te behouden, maar ook om de insuline gevoeligheid te stimuleren. Daarnaast heeft diabetes ook invloed op de bloeddruk en het cholesterol. Dit kan je helpen om af te vallen en een gezond gewicht te behouden.

Vervang alle geraffineerde (bewerkte) producten zoals witbrood, witte rijst en witte pasta voor de volkoren variant. Dit is een stuk gezonder voor je lichaam. Daarnaast vult het ook beter dan de geraffineerde producten.

Kans op diabetes type 2 verminderen

Heb je geen diabetes, maar wil je de kans op diabetes type 2 verkleinen? Dan is het belangrijk om een gezond gewicht te krijgen en te behouden. Wanneer je overgewicht hebt scheelt het al een hoop wanneer je een aantal kilo’s kwijt raakt.

Daarnaast is het belangrijk om gezond volgens de schijf van vijf te eten. En natuurlijk om voldoende te bewegen. De reden heb ik hierboven al benoemd, want het zorgt voor een verhoogde insuline gevoeligheid.

Producten die de kans op diabetes type 2 verlagen: