Olijfolie is één van de belangrijkste onderdelen van het Mediterrane dieet. Het oudste gebruik van olijfolie dateert van 4000 jaar voor Christus. Inmiddels zijn de meeste Nederlanders bekend met olijfolie, onder andere door onze vakanties in het mooie Italië, maar ook doordat olijfolie is erg gezond is. Bijna iedereen heeft wel een flesje van dit ‘gouden goedje’ in de keuken staan. Met name de ‘extra vergine’ , de koudgeperste variant is rijk aan anti-oxidanten. Anti-oxidanten zoals betacaroteen, luteïne en verschillende soorten polyfenolen vertragen het verouderingsproces. Verder bevat olijfolie de in vet oplosbare vitamines A en E. Vitamine A is van belang voor een goede weerstand, speelt een rol bij groei, gezichtsvermogen en de gezondheid van het tandvlees. Vitamine E is belangrijk bij de aanmaak van rode bloedcellen en helpt spierweefsel in stand te houden. Er is in de loop van de jaren veel wetenschappelijk onderzoek naar olijfolie gedaan. Zo weten we inmiddels dat olijfolie bescherming biedt tegen aderverkalking, wat het risico op hart- en vaatziekten verkleint, Alzheimer en verscheidene oogziekten. Andere onderzoeken hebben een positief effect laten zien bij het voorkomen van bepaalde soorten kanker.
Olijfolie is een plantaardig vet en is rijk aan enkelvoudige, onverzadigde vetzuren. Dit zijn de ‘goede’ vetten, welke helpen om het slechte cholesterolgehalte te verlagen, terwijl ze tegelijkertijd het goede cholesterolgehalte in het bloed verhogen. Ter vergelijking: dierlijk vet is met name rijk aan meervoudig verzadigd vet, welke juist het cholesterolgehalte in het bloed verslechterd.
Het aantal calorieën in olijfolie speelt, in mijn ogen, een ondergeschikte rol. 1 eetlepel olijfolie bevat namelijk 130 calorieën. Gelukkig is olijfolie in staat ons te helpen in de strijd tegen vetrollen, door de vetzuursynthese (hierbij vormt het lichaam vet uit overtollige koolhydraten) te remmen.
Hoe kan olijfolie het beste gebruikt worden? Verhit olijfolie niet te veel, de olie mag niet gaan ‘walmen’. Er ontstaan bij grote hitte chemische veranderingen, er ontstaan vrije radicalen. Dit zijn schadelijke moleculen die onder andere de slagaderen verharden, genetische schade veroorzaken en de hormoonhuishouding kunnen verstoren. Sommige zijn zelfs kankerverwekkend. Dit ‘walmen’ wordt ook wel het rookpunt genoemd, de temperatuur waarop de olie te heet wordt en begint te ontbinden. Hoe meer vrije vetzuren een olijfolie bevat, hoe lager het rookpunt. Wanneer het rookpunt wordt bereikt, dus als de olie gaat ‘walmen’, komen de vetzuren vrij.
Zelf wil ik olijfolie ook wel eens gebruiken bij verstopping. Als ik al 4 dagen niet naar toilet ben geweest, neem ik 1 eetlepel koude pure olijfolie. Mij helpt het echt!
In (Mediterrane) speciaalzaken kan je diverse olijfolie’s kopen, de één met een nootachtige smaak, de ander meer grassig van smaak. Om hier verschil in te kunnen proeven, kun je de olie op een broodje doen. Zo komt de smaak het best tot zijn recht. Verder is olijfolie heerlijk als dressing over de salade, in koude sauzen, vinaigrettes en als ‘finishing touch’ bij gerechten.
Hoe gebruik ik olijfolie het liefst? Ik kook de groente, bijvoorbeeld broccoli beetgaar in een pan water. In een andere pan verwarm ik een scheut olijfolie, fruit hierin een teentje knoflook en een klein sjalotje. Vervolgens voeg ik de groente toe, evenals een stukje chilipeper, meng goed en dien meteen op. Buon appetito!
